Leren over composteren en fermenteren   

De bijeenkomst van de ondernemersgroep vond plaats tijdens de studienamiddag over composteren en fermenteren in het kader van het demonstratieproject ‘ABC (Actie Bodemonderhoud C (koolstof)’. Tijdens de studienamiddag werden de voor- en nadelen van beide processen duidelijk toegelicht en gedemonstreerd. Composteren kan beschouwd worden als een gecontroleerd afbraakproces met een stabiel eindproduct, terwijl fermenteren een gecontroleerd bewaarproces is met een energie- en organische stofrijk eindproduct. Lees hier de samenvatting van wat er op de studiedag verteld werd.

Is de landbouwer geïnteresseerd?   

Uit de vragenlijst blijkt dat landbouwers die op hun bedrijf zowel over groene (oogstresten, grasmaaisel…) als bruine materialen zoals houtsnippers, beschikken voorkeur geven aan (boerderij)composteren. Vaak is het vinden van voldoende bruine materialen een moeilijkheid bij compostering. Als je hiervoor materiaal van buiten het bedrijf binnen brengt ben je bovendien vergunningsplichtig. Het is ook niet steeds haalbaar om een dichte vloer en opvang van uitstromend vocht te voorzien. Gezien de vele knelpunten wordt (boerderij)composteren nog maar weinig toegepast.  

Voornamelijk fruittelers binnen de ondernemersgroep toonden interesse in Bokashi, het Japanse woord voor 'goed gefermenteerd organisch materiaal'. Deze interesse hangt samen met de wens om organische reststromen (groene materialen) in korte tijd te verwerken tot bruikbare organische meststof en/of voor langere tijd te bewaren zonder dat er rotting optreedt. Bokashi wordt in de fruitteelt reeds toegepast als mulch onder de aanplant.

Compost en Bokashi: twee verschillende producten   

Composteren en fermenteren resulteren in eindproducten met duidelijk verschillende karakteristieken. Waar compost direct geschikt is voor gewasgroei, zal Bokashi eerst via het bodemleven omgezet moeten worden. Deze organische meststof werkt daarmee indirect, maar draagt op termijn wel bij aan de humusopbouw. In hoeverre het materiaal, door zijn afbraakpotentieel, bij inwerking in de bodem initieel nutriënten uit de bodem zou kunnen vastleggen dient verder onderzocht te worden. Bovendien is het niet duidelijk of onkruidzaden en plantpathogenen bij inkuilen effectief worden afgedood. Fermenteren vindt namelijk bij omgevingstemperatuur plaats. Controle op de verspreiding van ongewenste planten en ziekten bij toepassing van Bokashi is aan te bevelen.   

Beide technieken blijken echter waardige alternatieven die mogelijkheden bieden om reststromen uit land- en tuinbouw op een meer gecontroleerde manier op te slaan en te behandelen.

Vervolg ondernemersgroep in 2018   

In 2018 worden de deelnemers aan de ondernemersgroep individueel begeleid en wordt een tweede bijeenkomst georganiseerd. In geval van (boerderij)composteren zal gekeken worden naar de aanwezige reststromen op het bedrijf en de beschikbaarheid van andere restromen in de nabijheid van het bedrijf alsook naar de mogelijkheden voor verwerking ervan. Dit met het oog op het beperken van vervoer en organisatie(kosten).   

In geval van Bokashi zal samen met geïnteresseerde landbouwers onderzoek gevoerd worden naar (goedkope) inkuiltechnieken waarbij het ingekuilde materiaal als meststof inzetbaar is. Naast het inzetten van de juiste machines om Bokashi over het land te verspreiden en bij voorkeur door de grond te mengen zullen bodem- en gewaskwaliteit tijdens (meerjarige) toepassing opgevolgd worden.

Meer info of interesse in deelname aan deze ondernemersgroep?   

Maarten De Boever
Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen
Tel: +32 (0)9 381 86 85  
E-mail: maarten@pcgroenteteelt.be