Onze bodems zijn in gevaar! Met deze belangrijke boodschap vestigde het Interreg-project PROSENSOLS van 2009 tot 2012 de aandacht op de bodemkwaliteit, een problematiek die helaas vaak onderschat wordt. We blikken terug naar de informatieve, praktijkgerichte en sensibiliserende acties die binnen dit project op touw gezet werden. De ervaringen worden binnen Leve(n)de Bodem verder uitgewerkt.
Praktijkgerichte acties leiden tot nuttige tips
Uit de talrijke praktijkgerichte demonstratievelden die binnen het project PROSENSOLS werden aangelegd, kwamen deze nuttige tips:
- Groenbedekkers helpen de bodem op zijn plaats te houden:
Groenbedekkers zorgen voor het behoud van een goed verluchte en niet afgedichte bodemstructuur en verrijken de bodem op organisch gebied. Ze beschermen de bodem in de winter tegen erosie en afvloeiingen (zelfs tot 90%!), door het verminderen van de verslemping van de bodem en het verhogen van de infiltratie. Ook het verlies van voedingselementen door uitspoeling wordt beperkt. - Grasstroken houden het water en sediment tijdelijk op:
Op plaatsen waar het water geconcentreerd wordt afgevoerd, ontstaan bij hevige regenbuien vaak geulen of ravijnen. Om dit te voorkomen, is het aangewezen op die plaatsen gras te zaaien. Praktijkervaringen leerden dat met oog op het onderhoud van dergelijke grasstroken een breedte van minimum 6 m is aangewezen. - Ploegloze teelttechnieken een variabel gegeven:
Voor het toepassen van ploegloze teelttechnieken is het van het grootste belang om het veld op te gaan en de bodem te evalueren vooraleer tot actie over te gaan. In natte omstandigheden kan een weekje wachten immers onnoemelijk veel verschil uitmaken qua bodemstructuur. - Aardappeldrempeltjes en wilgenteendammen weerstaan gemiddelde onweders:
Aardappeldrempeltjes en wilgenteendammen zijn zachte hydraulische maatregelen die toegepast kunnen worden om tijdelijke afstroming te verhinderen. Beide maatregelen volstaan echter niet bij periodieke afstroming en worden daarom best gecombineerd met andere acties zoals een beperking van de perceelslengte of grasbufferstroken. - Werken aan de bodemvruchtbaarheid geeft slechts resultaten op lange termijn:
Een driejarige proefopstelling is te kort om een meerwaarde te verkrijgen op de bodem door toevoeging van bodemverbeterende middelen.
Sensibiliseren van boer… 
Om de landbouwer te helpen de bodem te herwaarderen, beter te leren kennen en te evalueren werd de Bodem Kit ontworpen. De Bodem Kit is een werkinstrument dat bestaat uit 29 fiches over fysische, chemische en biologische bodemvruchtbaarheid. Er zijn theoretische fiches met definities en grondbeginselen, maar ook praktische fiches met proeven en waarnemingen die gemakkelijk uit te voeren zijn op het terrein.
De bodem is een van de belangrijkste pijlers in de landbouw. Daarnaast vervult de bodem ook een belangrijke rol in ons milieu. Het is dus van het grootste belang om de kwaliteit ervan te bewaren. De fiches in de BodemKit kunnen u helpen om uw bodem te beschermen.