Verdichting is het samendrukken van bodemdeeltjes door externe druk. Dit kan de bodem zwaar beschadigen. Het wijzigt de bodemstructuur en heeft een negatieve impact op de infiltratie van water en het waterhoudend vermogen, het zuurstofgehalte, het bodemleven en de doorwortelbaarheid. Voor de opstart van een ondernemersgroep rond bodemverdichting organiseerde de provincie Vlaams-Brabant een bijeenkomst in Huldenberg.
Verdichting: problematiek neemt toe
Omdat machines steeds zwaarder worden, neemt de problematiek toe. Landbouwmechanisatie en structuurbederf door verkeerde behandeling van de bodem of bewerking op een ongunstig tijdstip zijn de grootste boosdoeners. Vooral in natte omstandigheden heeft de bodem veel minder draagkracht. Kijk niet alleen naar de bovenste laag. De bodem kan schijnbaar voldoende droog zijn, maar als de onderlaag op het moment van de voorjaarswerkzaamheden nog te nat is, ligt verdichting op de loer.
Drie types verdichting
Ronald Euben van het Bieteninstituut (KBIVB) leerde ons dat er drie types verdichting zijn:
- De oppervlakkige verdichting is de ‘voetafdruk van de machine’, aanwezig in de laag van 0-30 cm. Het vergroten van het contactoppervlak bij eenzelfde gewicht helpt om deze te verminderen. Dit kan door hogere banden, bredere banden en/of het verlagen van de bandendruk. Oppervlakkige verdichting is weg te werken via bodembewerking, via de invloed van het klimaat of - met het nodige geduld - via het bodemleven.
- Een ploegzool ontstaat soms bij herhaaldelijk ploegen. Ploegzolen op een redelijke diepte kunnen ook met bodembewerking opgeheven worden.
- Diepere verdichting (> 30 cm) is gelinkt aan de wiellast waarmee de bodem te maken krijgt, het gewicht dat de wielen moeten dragen. Hoe zwaarder, des te dieper de verdichting die kan ontstaan. De enige manier om in natte oogstomstandigheden diepere verdichting te voorkomen is het gewicht beperken: vermijd volle bunkers, voorzie voldoende afvoer. Dit vraagt vooral een mentaliteitswijziging. In praktijkomstandigheden is het niet evident om met een halfvolle bunker te rijden, als je ook een hele kan vullen. Maar het loont wel de moeite, want diepere verdichting is zeer moeilijk te herstellen.
Sluit je aan bij de ondernemersgroep ‘bodemverdichting’
De presentaties van de eerste bijeenkomst vind je terug op www.vlaamsbrabant.be/bodem.
Wil je deelnemen aan de ondernemersgroep rond verdichting in Vlaams-Brabant, neem dan contact op met Mieke Vandermersch, Dienst Land- en Tuinbouw at Provincie Vlaams-Brabant, mieke.vandermersch@vlaamsbrabant.be.