Artikel

Op donderdag 29 juni vond de eerste bijeenkomst plaats van de kennispendelaars die binnen het Interreg-project Leve(n)de Bodem instaan voor de begeleiding van land- en tuinbouwers die hun bodem beter willen leren kennen. Vaak gaat de meeste aandacht bij een teelt naar beslissingen inzake gewaskeuze, variëteit en gewasbescherming, terwijl er minder aandacht gaat naar de toestand van de bodem. De uitzonderlijke weersomstandigheden met een te nat voorjaar in 2016 en een te droog voorjaar in 2017 maken ons duidelijk dat het belangrijk is om een optimale productie op korte termijn te verzoenen met een lange termijnvisie op bodembeheer. Immers, een goede bodem is een bodem die ook bestendiger is tegen extremere weersomstandigheden. 

 
Train the trainer-sessie: kennispendelaars leren van elkaar

BodemIDee  

Om op een eenvoudig toepasbare en praktijkgerichte manier inzicht te krijgen in de toestand van de bodem van een perceel wordt een bodemIDee opgesteld, een geheel van indicatoren met aandacht voor zowel de chemische, fysische als biologische bodemkwaliteit. Hierbij is er in eerste instantie een basispakket van indicatoren, inzetbaar bij land- en tuinbouwers voor wie het relatief nieuw is om met deze indicatoren om te gaan. Deze basisindicatoren zijn weergegeven in tabel 1. Daarnaast is ook een uitbreiding van deze indicatorenset mogelijk, voor wie een stapje verder wil gaan.     

trainthetrainer3.jpg

Invulling van de indicatoren

De input voor de bodemIDee wordt verzameld door de kennispendelaar in samenwerking met de landbouwer. Samen bekijken zij de bodemanalyses, maar gaan ook het veld op om de bodem letterlijk te beoordelen. Binnen de meer uitgebreide indicatorenset wordt er ook geëxperimenteerd met nieuwe methodes. Zo is er de theezakjesmethode, ontwikkeld door de Universiteit van Utrecht, die een maat  geeft voor de biologische bodemkwaliteit op basis van de afbraak van ingegraven theezakjes. Nadat de thee 90 dagen in de grond ‘getrokken’ heeft, worden de zakjes weer opgegraven, gedroogd en gewogen. Door gebruik te maken van makkelijk afbreekbare groene thee en moeilijk afbreekbare rooibosthee kan een afbraakcurve van organische stof bepaald worden. Wereldwijde resultaten van deze methode worden geplaatst op de website www.decolab.org. 

trainthetrainer_indicatoren.jpg

   

Van meten naar een gepaste aanpak

Maar wat nu als de bodem van een perceel slecht scoort? Het is net de bedoeling van Interreg Leve(n)de Bodem om de land- en tuinbouwer hier ook in bij te staan. De kennispendelaars werken samen met de land- en tuinbouwer een aanpak uit om de bodem te verbeteren, uiteraard in overeenstemming met behoud van goede gewasopbrengsten. Deze aanpak kan relatief eenvoudig zijn - zoals bekalken in het geval van een te lage pH - maar ook relatief complex, zoals een combinatie van teeltrotatie, aanbreng van bodemverbeteraars en groenbedekkers op basis van een digitale tool als Demeter, om het organische koolstofgehalte in een perceel te verhogen. Alle beschikbare kennis die binnen de grensregio aanwezig is, wordt verzameld en ingezet!    


Bodembewustzijn

De set van indicatoren is vastgesteld. Er wordt nu gewerkt aan een handige IT-tool waar de kennispendelaars vanaf het najaar mee aan de slag kunnen gaan. Zodat in één oogopslag duidelijk wordt wat goed zit en waar er werk aan de winkel is (zie figuur 1). Natuurlijk kent de bodemIDee zijn beperkingen. Een cijfer is niet alleszeggend en een perceel is immers niet homogeen. Het is dan ook de bedoeling van de kennispendelaars om de tool verder te verbeteren in de loop van het project. Maar, de belangrijkste realisatie die de toepassing van de bodemIDee in eerste instantie beoogt, is dat land- en tuinbouwers op een meer aandachtige manier naar hun bodem gaan kijken.     

trainthetrainer2.jpg





Gekoppelde thema's & sectoren: