Verloop van de startbijeenkomst.   

Beide Noord-Brabantse startbijeenkomsten vonden plaats op een landbouwbedrijf, op 8 en 9 juni 2017. Wico Dieleman van ZLTO gaf hierbij eerst een toelichting over het Interreg-project en over de mogelijkheden voor de ondernemers binnen de ondernemersgroepen. Wico Dieleman is werkzaam bij ZLTO als Senior projectleider biodiversiteit in de thema’s: bodem, natuur- en landschapsbeheer, natuurlijke plaagbestrijding, functioneel erfgroen en bijen. Daarna volgde een kennismakingsronde èn werd gevraagd wat de specifieke vragen zijn rond bodem vanuit de ondernemers zelf. Vervolgens werd er op de akker zelf naar de bodem gekeken: door te kijken, voelen en ruiken stimuleren we om meer na te denken over de bodem en zijn we bewuster van de effecten van de managementkeuzes die we maken als agrarische ondernemers. De bodem gaat meer leven in onze gedachten, ons ‘bodembewustzijn’ neemt toe. Kennispendelaar Stefan Muijtjens, die de groepen inhoudelijk begeleidt, werkt vanuit zijn organisatie ‘Landbouwadviseur.be’, veel met de bodem, vooral in de regio Zuid-Nederland en België. Sinds 1992 heeft hij een sterke focus op bodem, bodemgebruik, bodembewerking, bodemvoeding en bodemmanagement vanwege de erosieproblematiek in de Zuid-Limburgse Heuvels.  

Ondernemersvragen in ‘Altena Biesbosch’ leiden tot het thema ‘Bodemleven, waterbergend vermogen en organische stof’

In deze regio is vrij ‘zware’ grond, met name zee- en rivierklei met akkerbouw, veehouderij en fruitteelt. Afgelopen jaren zijn er meermalen perioden geweest met zware regenbuien, in de winterperiode, van meer van 100 mm ! Ondernemers zoeken naar een ‘toekomstbestendig watersysteem’, ook in samenwerking met o.a. ZLTO en waterschap Rivierenland. De voornaamste vragen en signalen die vanuit de ondernemersgroep naar boven kwamen waren:   

• Hoe kan ik op een praktische manier de bodemvruchtbaarheid opbouwen?
• Hoe vergroot ik het waterbergend vermogen om wateroverlast te voorkomen?
• Wat is het effect van gewasbeschermingsmiddelen op het bodemleven?
  
• Ik ben een fruitteler en wil graag weten hoe ik het bodemleven kan inzetten voor een betere bladvertering ter preventie van schurft.
• Hoe kan ik bodemverdichting voorkomen?
• Wat zijn de kansen en technische mogelijkheden van plaats specifieke landbouw?
  

Ondernemersvragen in ‘de Kempen’ leiden tot het thema ‘compost’!

In deze regio is met name akkerbouw op zandgrond en deze grondsoort is al snel droogtegevoelig. In het groeiseizoen wordt er veel beregend. Dit gebied grenst aan Vlaanderen, er komen ook Vlaamse ondernemers naar de ‘grensoverschrijdende’ ondernemersgroep. Binnen deze groep is al veel ervaring met vormen van GPS en bodemscans. De voornaamste vragen en signalen die vanuit de ondernemersgroep naar boven kwamen waren:  

• Wat zijn de effecten van compost? Het lijkt de bodem op te bouwen maar is dit ook aan te tonen? Welke soorten compost? Hoe het beste toedienen?
  
• Behoefte aan tools waarmee je de bodem van een huur perceel kunt beoordelen.
  
• Link met de regelgeving, hoe werk je daarbinnen?
  
• Deelnemer krijgt allerlei “middeltjes” aangeboden maar wanneer zijn die rendabel?
  
• Ik gebruik compost en stalmest op mijn akkers. Maar hoe kan ik zien wat dit oplevert?
  
• Wie heeft goede ervaringen met compost?
  
• Hoe moet je omgaan met groenbemesters?
  
• Bodem is het allerbelangrijkste!! Hoe kunnen we het management en gebruik nog optimaliseren? Er zijn veel mogelijkheden zoals onbereden grond, hoe moet je de verschillende mogelijkheden inschatten? Hoe of wanneer bepaalde producten inzetten? Wanneer zijn die het meest renderend?

Planning van de volgende bijeenkomsten    

Beide groepen zijn erg geëngageerd om in de komende jaren regelmatig bij elkaar te komen en van elkaar bij te leren. Zij verkiezen vooral bijeenkomsten in de zomer, omdat “je het toch op de akker wilt zien.” Het aantal bijeenkomsten mag niet te hoog zijn, omdat agrarische ondernemers immers al een grote tijdsdruk ervaren. Er wordt gesuggereerd om per veldbijeenkomst ook een ‘thema’ voor te bereiden en met elkaar te delen. De bereidwilligheid om samen te leren en te komen tot een beter bodembeheer is groot.